«پهلوانان» به ما چه می‌گویند؟
کد : 141
تاریخ : 21 اسفند 1400 ساعت 14:29:22
در «شاهنامه» سلسله مسائل اخلاقی و انسانی مطرح شده که میتواند راه و رسم زندگی را به انسان‌ها بیاموزد. یکی از این موارد، وجود «وصایای پهلوانان» است که حدود یک شصتم از حجم شاهنامه را در بر می‌گیرد! توصیه به فضایل اخلاقی از درونمایه‌هایی است که تقریباً در همه وصایای شخصیّت‌های شاهنامه وجود دارد.
به گزارش رخداد 24 احمد فرهادی از مدرسین اخلاق سازمانی در یادداشت خود آورده است : آنچه از این متون بر می‌آید، پیروی از سه اصل: «پندارنیک»، «گفتار نیک» و «کردار نیک» است که نزد ایرانیان بسیار قابل اعتنا می‌باشد.
پهلوانان شاهنامه؛ به ما توصیه کرده‌اند که:
• از بداندیشی و دوستی با بداندیشان برحذر باش:
«به دل نیز اندیشه‌ی بد مدار// بداندیش را بد بود روزگار»
• هوای لذت نفسانی را نداشته باش:
«بنه کنیه و دورباش ازهوا // مبادا هوا بر تو فرمانروا»
• همواره از مکر و فریب بپرهیز:
« اگر در فرازی و گر در نشیب// نباید نهادن سر اندر فریب»
• از رشک و حسد دور باش:
« بکش جان و دل تو توانی ز رشک// که رشک آورد گرم و خونین سرشک»
• سخن جز به نکویی مگو:
« ز نیکو سخن به چه اندر جهان // به نزد خردمند فرخ مهان»
• راستگو باش و از دروغ بپرهیز:
« زبان را مگردان به گرد دروغ // چو خواهی که تاج از تو گیرد فروغ»
• گوش ده و سنجیده سخن بگو:
« سخن بشنو و بهترین یاد گیر// نگر تا کدام آیدت دلپذیر»
• دوری از چاپلوسی و تملق:
« کسی کش ستایش بیاید به کار// تو او را ز گیتی به مردم مدار»
• پراکندن نیکی‌ها:
« بیا تا جهان را به بد نسپریم // به کوشش همه دست نیکی بریم»
• دوری از کردار بد:
« به نیکی گرای و به نیکی بکوش // بهر نیک و بد پند دانا نیوش»
• عادل و دادگر باش:
« همه داد ده باش و پروردگار//خنک مرد بخشنده و بردبار»
• خردورز باش:
« خرد رهنمای و خرد دلگشای//خرد دست گیرد به هر دو سرای»
• مراعات زیر دستان:
« همه گوش و دل سوی درویش دار//همه کار او چون غم خویش دار»
• در مسیر داد و دهش بکوش:
« به داد و دهش گیتی آباد دار // دل زیردستان خود شاد دار»
• به عهد و پیمان خویش وفادار باش:
« مبادا که گردی تو پیمان شکن//که خاک است پیمان شکن را کفن»
• گذشت کن و چشم بپوش:
« هر آن کس که پوزش کند بر گناه //تو بپذیر و کین گذشته مخواه»
• معتدل و میانه‌رو باش:
« نه سستی نه تیزی به کار اندرون // خرد باد جان ترا رهنمون»
• به دیگران آزار مرسان:
« خردمند باش و بی آزار باش // همیشه روان را نگهدار باش »
• دانش بجوی:
« میاسای ز آموختن یک زمان // ز دانش میفگن دل اندر گمان»
• صبور و بردبار باش:
« دل و مغز را دور دار از شتاب//خرد را شتاب اندر آرد به خواب»
• عیب جو مباش:
« تو عیب کسان هیچ گونه مجوی// که عیب آورد بر تو عیب جوی»
• آزمند مباش:
« چنین داد پاسخ که آز و نیاز // دو دیوند با زور و گردن فراز »
• چابک و پرکار باش:
« تن آسانی و کاهلی دور کن // بکوش و ز رنج تنت سور کن »
پی نوشت:
«اخلاق» امروزه ضروری‌ترین نیاز من؛ ما؛ کشورم و جهان پر شر و شور است.